موشک "قیام-1" اولین موشک بالستیک بدون بالك ساخت ایران است که در سال 1390 با موفقیت کامل آزمایش و به هدف از پیش تعیین شده اصابت کرد.

"قیام-1" موشکی با سوخت مایع است که از قابلیت جابجایی و متحرک بودن بهره مند است. این موشک در واقع یکی از منحصر به فرد ترین موشکهای بالستیک ایراني است که از سیستم جدیدی برای هدایت خود استفاده ميكند.

موشك بالستيك "قيام" قابليت پرتاب از انواع لانچرهاي خاص را دارا بوده و سرعت آماده سازی آن به حد اکثر رسیده است.

موشك"قيام 1" موشكي با برد متغير است، كه وجود اين قابليت در آن نكتهاي حائز اهميت بشمار مي رود.

علاوه بر ويژگيهاي متنوع رادارگريزي در "قيام" ، ويژگيهاي ديگري مثل جنس و مواد اين موشك را با سايرموشك ها متفاوت كرده است.

این موشک همزمان با راه اندازی نیروگاه بوشهر آزمایش شد. در آن زمان به علت برخی حساسیت ها اطلاعات چندانی در مورد برد و کلاهک آن ارائه نشد، اما بعدها اطلاعات كلي و سازمان یافته آن در اختیار رسانه های داخلی قرار داده شد و حتی در نمایشگاهي دفاعی در تهران، بَنري كه مختصات موشک روی آن نوشته شده بوده نصب شد.

از ويژگيهاي بارز موشك"قیام" اين است كه احتمال ردیابی، شناسایی و مورد اصابت قرار گرفتن آن توسط سیستم های ضد موشک(مانند پاتریوت، ارو و ...) به علت سرعت بالا هنگام پرتاب، چرخشي شدن، استفاده از آلیاژ خاص و جذاب امواج رادار و به احتمال زیاد استفاده از کلاهک 3 تکه MIRV به شدت كاهش يافته است.

يكي از مهمترين ويژگيهاي اين موشك زمين به زمين، عدم وجود بالك است كه از لحاظ فني، نداشتن بالك براي يك موشك بلند برد بسيار قابل توجه و حائز اهميت است به طوري كه در دنيا كشوري كه توانايي طراحي و ساخت موشكي بدون بالك با برد بالاي هزار كيلومتر را دارا باشد، در زمره كشورهاي داراي تكنولوژي بسيار بالا قرار مي گيرد. اين ويژگي همچنين علاوه بر افزايش سرعت، قابليت پرتاب موشك از انواع لانچرهاي خاص (پرتابگر ها) را به آن ميدهد.

در فناوري موشك، بالك به عنوان عامل اصلي تعادل در هدايت مسير است و معمولا پرتاب موفقيت آميز موشك بدون بالك به سختي صورت مي گيرد بنابراين نداشتن بالک در موشك "قيام" ، پیشرفت شگرف جمهوری اسلامی ایران در زمینه سیستم های هدایتی موشک را نوید می دهد.

از دیگر ویژگی هاي قابل توجه "قیام" ، سیستم نشانه روی هوشمند آن است که ساخت آن منحصر به صنایع دفاعی کشور بوده و زمان آماده سازی این موشک را نسبت به دیگر موشک ها به طور قابل توجه و چشمگیری کاهش می دهد، از فوايد این سیستم پرتاب سریع و دور شدن از موقعیت پرتاب است که احتمال شناسایی و مورد هدف قرار گرفتن پرتابگر را به حداقل می رساند.

بارزترین ویژگی موشک قیام که بیشتر مورد توجه قرار گرفته است نداشتن بالک است که قابلیت پرتاب از سیلو های مخصوص، پرتاب از پرتابگر، پرتاب از زیر دریایی و ... را به این موشک می بخشد.

با توجه به شکل ظاهري موشک قیام-1 ممکن است تصور شود که اين موشک بر اساس فناوری بکار رفته در موشک شهاب-2 ساخته شده باشد، اما نمی توان قیام را کپی شهاب-2 دانست زیرا ابعاد و طول بیشتری داشته و برد اين موشك هم 300 کیلومتر بیشتر از شهاب-2 است، همچنين بالکهای معمول شهاب-2 نیز در ساختار قیام وجود ندارد.

معمولا 3 راه برای افزایش برد موشکها وجود دارد که عبارتند از: کاهش جرم کلاهک و افزایش میزان سوخت، کاهش جرم بدنه و ساختار موشک با حفظ جرم کلاهک و افزودن به جرم سوخت و همچنين افزایش توان موتور موشک.

برد 300 کیلومتري اضافه شده در موشك قیام در حالی تامین شده که وزن کلاهک آن تنها چند کیلوگرم نسبت به شهاب-2 کمتر است .

قیام را بایستی نمونه باز طراحی شده موشک شهاب-2 دانست که مزیتهای بیشتری نسبت به آن دارد.

به نظر میرسد که متخصصان كشورمان با حذف بالک و طراحی بدنه اي سبک توانسته اند فضای بیشتری برای سوختگیری آن تامین کنند.

در این فناوري چند نکته حائز اهميت به چشم مي خورد:

- برد قیام 800 کیلومتر بوده و کلاهکی به جرم 746 کیلوگرم را حمل می کند در حالیکه موشک شهاب-2 با کلاهک 750 کیلوگرمی 500 کیلومتر برد دارد نكته قابل توجه در اين موشك اين است كه با توجه به فناوري در موشك برای تامین 300 کیلومتر برد اضافه نسبت به شهاب-2 لازم است که حدود 1500 کیلوگرم از جرم ساختار موشک کاسته شده و همین میزان سوخت به آن تزریق شود.

- بدنه شهاب-2 از فولاد ساخته شده است اما اطلاعاتی در مورد جنس بدنه قیام در دست نیست، البته به لحاظ ظاهری حذف بالکها کمک شایانی به کاهش وزن بدنه موشک کرده است.

- قیام از کلاهکی جداشونده استفاده میکند، تصاویر اين موشك نشان می دهد که کلاهک قیام بسیار شبیه به کلاهکهایی است که در موشکهای قدر- سجیل و شهاب-3B هم وجود دارد.

جدایي کلاهک در اين فناوري باعث افزایش دقت اصابت به هدف در این موشک می شود، البته در صورت جدا نشدن کلاهک از موشک نیز دقت آن از موشکهای شهاب-2 به علت بدنه كوچكتر بیشتر است.

لازم بذکر است چنانچه بدنه موشک از مواد سبک ساخته شده باشد بايد کلاهک آن پیش از رسیدن به ارتفاع پایین از موشك جدا شود.

طبق اطلاعات منتشره سرعت موشک قیام با سرعت شهاب-2 برابر بوده و اين در حالیست که که طول و برد آن بیشتر است، این نکته می تواند مبین این مسئله باشد که متخصصين كشورمان علاوه بر کاهش جرم بدنه توان موتور را هم افزایش داده اند که با توجه به توانایی بالای كشورمان در فناوري نظامي اين کار چندان دور از ذهن نیست.

برد 800 کیلومتری "قیام" توانایی استراتژیک جمهوري اسلامي ایران را برای هدف قرار دادن منافع دشمن در این محدوده به شکل قابل توجهی افزایش داده است.

در راستاي تبليغات منفي غرب عليه كشورمان، رسانه هاي خارجی طول قیام را کوتاهتر از شهاب-2 معرفي کردند اما در بنر نصب شده در نمایشگاه دفاعی ایران طول آن 5 متر بزرگتر از طول شهاب-2 ذکر شده و وزن آن نيز تنها 100 کیلوگرم بیشتر از شهاب-2 است.

اطلاعات منتشر شده طول موشک "قیام" را 16 متر ذکر كرده، که 5 متر از شهاب-2 بزرگتر است، طبعا این افزایش طول ناشی از افزايش ظرفيت مخازن و حجم سوخت موشک برای پیمایش مسیر طولانی تر است.

تصور مي شود حذف بالکها در جهت سبکتر شدن بدنه موشک صورت گرفته باشد كه این کاهش وزن به کاربر اجازه سوخت گيري بیشتر داده و منجر به افزايش طول مخازن نسبت به موشكهاي نسل قبل شده است. این کاهش وزن احتمالا بايد حدود 1 تن یا بیشتر باشد تا بتواند باعث افزایش 300 کیلومتری برد موشک شود.

"قیام-1" در قسمت های مختلفی همچون موتور،سیستم های هدایتی و کنترل پروازی و کلاهک دچار تغییرات بنیادین گشته است که این تغییرات با توجه به مصاحبه سردار وحيدي وزیر دفاع كشورمان مبنی بر اینکه "قیام-1" بخشی از نسل جدید موشک های سطح به سطح جمهوری اسلامی با سوخت مایع است که به طور کامل در داخل کشور طراحی و ساخته شده است همخوانی دارد.

مزایای "قیام" نسبت به شهاب-2 عبارتست از: برد بیشتر، دقت بیشتر، سطح مقطع راداری کمتر و سکوهای شلیک متنوعتر.

همانطور که اشاره شد موشک "قیام" قابلیت شلیک از سکوهای سیار و ثابت زمینی را دارد اما مهمترین قابلیتی که در آینده میتوان برای آن در نظر گرفت این است که این موشک در دریا نیز قابلیت شلیک داشته باشد. بدنه كوچك "قیام" برای حمل کانتیری بر روی کشتیهای تجاری و نظامی و سکوهای پرتاب زیردریایی بسيار مناسب است و مي تواند مانند تجربه موشکهای آر-27 روسی یا موشک دانوش نیروی دریایی هند در دريا نيز مورد استفاده قرار گيرد.

البته این نکته تا حد زیادی از سوي مقامات نظامي کشورمان تایید شده و با توجه به عزم جمهوری اسلامی ایران براي دستیابی به فناوریهای پیشرفته دریایی، حضور موشکهایی در کلاس "قیام" و یا کلاسهای بالاتر در دریاهای آزاد و آبهای سرزمینی علاوه بر اینکه کاهش نیاز به موشکهای کلاس سجیل و شهاب، قدرت مانور موشکی ایران را هم به نحو موثری افزایش می دهد.

در پايان مي توان گفت با توجه به پيشرفت روز افزون فناوري هاي نظامي در كشورمان به ويژه در فناوري ساخت موشك، به نظر میرسد که "قیام –1" آخرین موشک از این دست ابتکارات نيست و احتمالا در آينده اي نزديك شاهد نسل جدید و متفاوت موشک های ایرانی با ویژگی هایی چون رادارگریزی، سرعت لود بسیار بالا، سیستم های هدایتی پیشرفته با بیشترین دقت، کلاهک هایی با سر انفجاری قوی و چند منظوره بود خواهيم بود.